دانه سویا و منابع پروتئینی فرآوری نشده و خام، علی رغم پروتئین بالا دارای برخی مواد سمی هستند که ما از آنها به عنوان مواد دارای ضد مغذی (Anti-Nutritional) یاد می کنیم.
خطرات بالقوه مواد ضد مغذی و اثرات مضر سویای خام چند بعدی است که مهم ترین آنها آنتی تريپسین، لکتین و مواد استروژنیک هستند. دانه هایی از قبیل باقلای مصری، لوپین، كلزا، سویا، کتان از جمله بقیه بقولات و منابع پروتئینی و همچنین روغن این مواد خوراکی که به صورت سنتی و فقط با استفاده از یک دستگاه روغن کشی مغازه ای تهیه می شوند مواد ضد مغذی دارند و اگر فرآوری نشوند (حرارتی-مکانیکی و گاها آنزیمی) و بصورت خام مصرف شوند اثرات بسیار مضر و خطرناک بر سلامت اسب دارند که برخی از این مشکلات در کوتاه مدت و برخی دیگر بصورت خزنده و پنهان در طولانی مدت اسب را از پا در می آورند.
ممانعت کننده تریپسین- کوتاه مدت: تريپسين یک کیموزایم هست، یک پیش آنزیم ضروری برای هضم پروتئین که در پانکراس تبدیل به فرم فعال تریپسینوژن می شود که آین آنزیم درون زادی در بدن اسب و انسان به هضم پروتئین کمک می کند. عامل بازدارنده تريپسين در سويا و ساير گياهان لگومينه خام و يا محصولاتي همانند فول فت و كنجاله سويا كه به طور ناقص تحت فرآوري قرار گرفته‌اند، وجود دارد. اين عامل در روده به آنزيم تريپسين متصل و موجب غيرفعال شدن آنزيم فوق مي‌شود که این امر موجب مختل شدن هضم پروتئین میشود و بعد از مدتی به علت عدم هضم پروتئین مناسب:
کمبود رشد
خالی شدن کپل اسب
خالی شدن خط پشتی
کم پشت بودن موها وعدم رشد مناسب مو
عدم رشد و قد کشیدن کره های در حال رشد ماندن شکم (عدم تونوس ماهیچه های شکمی) از جمله عوارض قابل مشاهده هستند.
ممانعت کننده تریپسین- بلند مدت: مواد ضد مغذی آنتي تريپسين اگر بصورت طولانی مدت وارد بدن اسب یا انسان شوند به مرور در کبد رسوب کرده و با از بین بردن سلول های کبدی (هپاتوسیت ها) اسب یا انسان را دچار سیروز (سرطان) کبد می کنند. درنتیجه سوخت و ساز ناقص پروتئین در بدن و عدم تبدیل ماد جانبی ناشی از سوخت و ساز ناقص پروتئین، با بالا رفتن اوره در خون آسیب به کلیه و آسیب به مغز ایجاد شده و تیک های عصبی ملایم در ابتدا و نهایتا رفتارهای عصبی شدید ازجمله عوارض خطرناک دانه های فرآوری نشده سویا و سایر دانه های پروتئینی می باشد.
ایزو فلاون ها (مواد استروژنیک): ایزوفلاون‌ها دارای خواص شبه استروژنیک بوده و توانایی اتصال به گیرنده‌های استروژن را دارند. همچینین دانه سویای خام در اسب هایی که هدف اصلی تولید مثل است (مادیان) خطرات بيشتري به همراه دارد، زیرا حاوی عوامل استروژنیک هست که این عوامل استروژنیک باعث عدم فحلی مناسب، تنبلی رحم و تخمدان، عدم کارکرد بهینه سیستم تولید مثل، عدم پایداری جنین و سقط جنین می شوند.
لکتین‌ها: گلیکوپروتئین‌هایی هستند که از نظر توانایی در آگلوتیناسیون گلبول‌های قرمز و اتصال به ترکیبات قندی مورد توجه می‌باشند. مشاهده شد است که مصرف سویای خام (لوبیای فرآوری نشده) احتمال بروز انواع کولیک در اسب را تا 70 درصد افزایش می دهد. همچنین در اثر تخريب حاصل از لكتين سوء جذب گلوكز، اسيدهاي آمينه‌ها، ويتامينB12 و يون آهن مشاهده شده است.
اثرات دراسب های ورزشی: دانه های خام سویا و دانه خام کتان در اسب های ورزشی منجر به کاهش رشد و کاهش استقامت اسب میشوند زيرا متابولیسم پروتئین به صورت کامل انجام نمیشود. از متابولیسم ناقص پروتئین در بدن اسب ها مواد واسطه اضافی و سمی تولید میشوند که این عوامل موجب بالا رفتن غلظت نيتروژني خون شده كه آستانه اسيدلاكتيك را تحت تاثیر و موجب خستگی زودرس اسب های رده ورزشی می شود.
توصیه اینجانب برای مالکین، مربیان و دست اندرکاران صنعت اسب این است که دانش فنی خود را تقویت کنید و هر پیشنهادی را برای تغذیه با ارزش ترین دارایی تان قبول نکرده و با احتیاط عمل کنید. مخلوط کردن بدون ملاحظه همه مواد خوراکی در دسترس، بدون دانش فنی به روز و عدم توجه به ملاحظات سلامتی و عدم شناخت مواد خوراکی ساده ترین و در عین حال خطرناک ترین فرمول (محصول) برای اسب شماست.
