فهرست مطالب
یکی از کرمهای رایج روده‌ای در اسب‌ها، کرم پاراسکاریس parascaris است. این کرم می‌تواند موجب بیماری‌زایی شدیدی شود به ویژه در کره‌ها و اسب‌های جوان. طول این کرم تا 50 سانتی‌متر برسد و هر یک کرم روزانه می‌تواند تا 200.000 هزار تخم بگذارد.
چرخه زندگی کرم پاراسکاریس اسب
کرمهای نر و ماده موجود در روده اسب بعد از اینکه به بلوغ رسیدند جفت‌گیری میکنند و تخم‌ها را ایجاد میکنند که این تخم‌ها از طریق مدفوع در محیط پیرامون پخش شده و ظرف مدت 2 هفته این تخم‌ها توانایی عفونی‌زایی دارند یعنی اینکه در داخل این تخم‌ها لاور و یا نوزاد آن‌ها تشکیل می‌شود. حال اگر این تخم عفونی‌زا توسط حیوان بلعیده شود چرخه زندگی آن داخل بدن اسب ادامه پیدا می‌کند، به این صورت که در داخل روده اسب، نوزاد از پوسته تخم خارج می‌شود و دیواره روده را سوراخ می‌کند و وارد کبد اسب می‌شود. از کبد اسب می‌تواند ظرف مدت یک هفته خودش را به ریه برساند. زمانی که رشد انگل در ریه‌ها تمام شد سلول‌های ریه را پاره میکنند و می‌توانند خودشان را به مجاری تنفسی برسانند و به حلق بروند و مجددا بلع شوند و به داخل لوله گوارش و روده اسب برگردند و به زندگیشان ادامه می‌دهند. این چرخه حیات در کرم‌ها تنها در ظرف مدت 3 تا 4 ماه کامل می‌شود.
آیا اسب‌های بالغ، دچار عفونت با کرم پراسکاریس می‌شوند؟
در کتاب‌ها و مقالات نوشته شده است که، بیماری مربوط به کرم پاراسکاریس بیشتر در کره‌ها، اسب‌های جوان و به صورت عام در اسب‌های زیر یک و نیم سال اتفاق می‌افتد و اسب‌های بالغ نوعی ایمنی رو ممکن است که در آن‌ها ببینیم، اما بر اساس تحقیقاتی که دکتر سازمند (دامپزشک و متخصص انگل شناسی) و همکارانشان بر روی اسب‌های 3 استان کشور انجام داده‌اند، نشان داد که اسب‌های بالغ هم، حدود 7 تا 17 درصدشان در مزارع مختلف می‌توانند آلودگی را داشته باشند. لذا ما نمی‌توانیم نسبت به این انگل، هیچ مصونیت سنی را برای اسب‌ها متصور باشیم.
برای پیشگیری از کرم پاراسکاریس چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
اول اینکه پیشنهاد می‌شود که همه اسب‌ها را به صورت مرتب و دوره‌ای آزمایش کنیم و آن‌هایی که در مدفوع‌شان تخم‌های انگل مشاهده می‌شود که میکروسکوپی هستند و در آزمایشگاه این کار باید انجام شود، آن‌ها را درمان کنیم نه اینکه به صورت کور کورانه همه اسب‌های یک جمعیت را درمان کنیم چون به جز ضرر اقتصادی و به قول ما ایرانی‌ها دستمال بستن سری که درد نمی‌کند هیچ سودی ندارد بلکه ضرر نیز دارد.
دوم نکته بحث مقاومت دارویی است که باید نسبت به این نکته بسیار توجه داشت. بر اساس مشاهدات دکتر سازمند اسب‌هایی را در سراسر کشور داریم که کرمهای پاراسکاریس نسبت به داروهای رایج مقاوم هستند و این مسئله بسیار بسیار خطرناک است لذا همانطور که گفته شده فقط اسب‌هایی که آزمایش‌شان مثبت شده است را باید درمان کنیم.
سومین نکته اینکه اسب‌های تازه وارد به گله یا اسب‌های خودمان که برای یک مدتی در یک باشگاه، یک شهر و یا محیط دیگری بودند و ما از سابقه عفونت یا آلودگی‌شان بی اطلاع هستیم حتما قبل از اینکه وارد مجموعه کنیم قرنطینه کرده، آزمایشات مورد نظر را انجام دهیم و اگر نیاز به درمان دارند، درمان شوند و بعد از آن به بقیه اسب‌ها بپیوندند و اما آخرین و چهارمین نکته که بسیار مهم می‌باشد:
تخم‌های انگل در محیط بیرون می‌توانند به مدت 5 تا 10 سال زنده و عفونی‌زا باقی بمانند پس به صرف اینکه ما مدفوع‌ها را در محیط آزاد پهن کنیم تا خشک شوند کافی نیست، لذا حتما باید عفونی‌زدایی از مدفوع اسب‌های آلوده و همین‌طور اسب‌هایی که به تازگی درمان شده‌اند صورت گیرد، چون هزاران هزار تخم می‌تواند در محیط پراکنده شود
که خود این مورد می‌تواند عاملی برای عفونت مجدد اسب‌های دیگر در این مجموعه باشد.
کمپوست کردن یکی از بهترین راه‌های عفونی‌زدایی از مدفوع است.
با تشکر از جناب دکتر سازمند دامپزشک و متخصص انگل شناسی
